قهوه چیست ؟

قهوه چیست؟

قهوه یک نوشیدنی گرم با رنگ تیره طعمی تلخ و به علت کافِئین موجود در آن اثر محرک قوی برای انسان دارد . قهوه پرفروش ترین نوشیدنی گرم دنیاست که در 45 کشور دنیا پس از الکل نوشیدینی اصلی است پس فروش قهوه کار پرسودیست.

تولید قهوه با جداسازی برگ و پوست آن از گیلاس های قهوه شروع میشه تا دانه های قهوه سبز خام به دست بیاید و بعد از این مرحله دانه های را برشته و به ذرات ریز آسیاب میکنند . چندین روش برای تهیه یک فنجان قهوه استفاده میکنند مثل روش اسپرسو و قوری موکا و … که در همه آن ها با آب جوش در تماس است و سپس فیلتر میکنند البته در روش قهوه ترک فیلتر استفاده نمی شود البته توجه کنید که جدیدا قهوه سرد یا آیس کافی هم رواج و طرفدارانی پیدا کرده.

معمولا افرادی که تحمل تلخی قهوه را ندارند با شکر یا شیر و خامه از تلخی قهوه می کاهند.

کشاورزان دو نوع قهوه عربیکا وربوستا (کانفورا) را بیشتر کشت میکنند که قهوه عربیکا کافئین بیشتری دارد . بزرگ ترین تولید کننده قهوه در جهان برزیل است که همچنین قهوه این کشور از کیفیت بالایی برخوردار است و بعد از آن ویتنام و کلمبیا قرار دارند

در ادامه از نظر واژه شناسی آن را بررسی میکنیم

بعد از سال 1582 میلادی واژه کوفی در زبان هلندی با کمی تغییر به صورت کافی وارد زبان انگلیسی شد خود هلندی ها این واژه را از عثمانی ها یاد گرفته بودند البته این نظریه مطرح است که واژه قهوه در اصل نام گونه ای شراب بوده است و ریشه این واژه فعل (قها) به معنی بی اشتها بودن است زیرا گذشتگان تصور این را داشتن باعث سیری و بی اشتهایی می شود

و اما بعضی دیگر از کارشناسان میگویند نام قهوه  از منطقه ای به نام کافا در جنوب اتیوپی آمده که احتمالا برای بار اول گیاه قهوه آنجا یافت و کشت شده است .در گذشته دور پزشکان از قهوه دم کرده برای بهبود گوارش بیماران و کشیشان برای هوشیار ماندن در شب از قهوه استفاده میکردند.

در روایتی دیگر یک چوپان اتیوپیایی مشاهده میکند گوسفندان پس از خورد قهوه نمی خوابند و بیشتر به جنب جوش و فعالیتشان بیشتر میشود او داستان را برای کشیش محلشان تعریف میکند و کشیش با دم کردن آن به خواصیت افزایش انرژی آن پی میبرد.

قهوه در جهان اسلام

قهوه در جهان اسلام

در جهان اسلام از قهوه به جای نوشیدن الکلی استفاده میکردند و تا قرن 15 میلادی در کشورهای شام و مصر و عثمانی در همه شهر هایشان مکان هایی به نام قهوه خانه دایر شد علما با قهوه خانه ها مخالف بودند زیرا قهوه خانه ها جایی بود که مردان درآنجا جمع میشدند و به صحبت کردن و بازی شطرنج میپرداختند پس روحانیون گفتند که قهوه خانه رقیبی برای مساجد است و حتی عده از علما میگفتند قهوه خانه از میکده هم بدتر است آنها از نفوذ خود در دربار استفاده کردند و آن ها را مجاب کردند که قهوه خانه می تواند لانه فتنه شود پس سلطان مراد چهارم حکم اعدام برای نوشیدن قهوه را صدر کرد هرچند این اقدام کار به جایی نبرد و علما هم مصرف قهوه را مباح اعلام کردند .

 اما قهوه در اروپا

قهوه از دو مسیر تجاری به اروپا راه یافت اولی به صورت زمینی از طریق امپراطوری عثمانی و دومی از طریق مسیر دریایی از بنادر یمن و شاخ آفریقا . در همان زمان انگلیسی ها به کاشت قهوه روی آوردند اما به خاطر آب و هوای سرد منطقه و آفت و بیماری گیاهان قهوه کشت شده همگی نابود شدند و آن ها به ناچار روی به کاشت چای آوردند . ابتدا اروپایی ها به علت این که قهوه نوشیدن اصلی مسلمان هاست به دیده شک به این نوشیدنی نگاه میکردند اما در سال 1600 میلادی پاپ کلمنت هشتم آقدر از نوشیدن یک لیوان قهوه لذت برد که انحصار این گیاه انرژی زا و نشاط آور را در اختیار مسلمانان حطایی بزرگ شمرد و قهوه را تعمید کرد .

بزرگ ترین شرکت وارد کننده قهوه به اروپا در آن زمان کمپانی هند شرقی بود حتی این کمپانی بود که قهوه را در انگلستان رواج داد . در 1683 پس از پیروزی در نبرد وین قهوه غنیمت گرفته از عثمانی ها قهوه به اتریش و لهستان راه یافت .

قهوه در دوره برده داری

اما در هائیتی فرانسوی ها برده های آفریقایی را مجبور به کاشت قهوه میکردند که فشار و شرایط خیلی سخت آن ها باعث وقوع انقلاب هائیتی و آثیب جدی به سیستم تجارت و صنعت قهوه شد طوری که دیگر هیچ وقت التیام نیافت . در قرن نوزدهم میلادی با استفاده از برده های آفریقایی یک سوم قهوه جهان در برزیل تولید شد .

قهوه در دوران روشن گری

قهوه که تا پیش از قرن هیجدهم در اروپا رواج یافته بود آن ها را تشویق کرد تا در کشور های گرمسیری بروند و به کاشت و تولید انبوه قهوه اقدام نماییند . در اروپا هم مثل ایران کبیر قهوه خانه های محصل صحبت درباره موضوعات روزمره و سیاسی شدند تا حدی این موضوع پیش رفت که برخی از پژوهشگران مطرح مانند آقای هابرماس به این باو رسیدند که اگر قهوه نبود امکان داشت عصر روشن فکری هم نباشد زیرا در قرون 17 و 18 میلادی قهوه خانه ها مرکز صحبت های انتقادی شدندو افکار عمومی بیشتر در این مکان ها شکل میگرفت بیشتر چهره های برجسته جامعه در آن زمان قهوه مینوشیدند حتی طبق بعظی کفته ها آقای دیدرو نویسنده کتاب 28 جلدی آنسیکلوپدی روزی 72 فنجان قهوه مینوشید.

قهوه در آمریکا

قهوه در ابتدا در آمریکای شمالی مانند اروپا زیاد مورد استقبال واقع نشد و طرفدار نداشت اما در طول جنگ داخلی ایالات متحده آمریکا تقاضای قهوه رشد بسیار چشم گیر و زیادی پیدا کرد و دلالان قهوه های زیادی را احتکار میکردند تا در آینده با سود بیشتر بفروشند البته ذائقه بساری از آمریکایی ها که به چای بوستون عادت داشتند پس از جنگ 1812 و تحریم چای برتانیا از چای به سوی قهوه رفت .آبشسیب

قهوه و سرمایه داری

صاحبان کارخانه ها و مشاغل بزرگ دریافتند که قهوه فعالیت تولید و بهره وری را افزایش میدهد پس به همین دلایل شروع به توضیع قهوه میان کارگران کردند . در طول روز کاری ساعات مشخصی را برای صرف قهوه اختصاص دادند .

قهوه در ایران بزرگ

زمان اولیه تاریخ ورود قهوه به ایران در اصل مشخص نیست اما میدانیم که در زمان شاه عباس قهوه خانه هایی در ایران به خصوص تبریز و اصفحان وجود داشته و در دوره شاه تهماسب یکم در ایران متداول شد و ایران در زمان صفویه وارد چرخه تجارت قهوه جهانی شد .

قهوه در میان ایرانیان به صورت قهوه ترک محبوب شد و به واسطه فال قهوه شهرت یافت .

صوفی ها برای انجام مراسم مذهبی و بیدار ماندن خود از قهوه استفاده میکردند و شاعران و هنرمندان در قهوه خانه ها دور هم جمع میشدند به شعر گفتن می پرداختند .اما با دور بودن پایتخت از مسیر دریایی و اینکه باید مسافت زیادی طی میشد تا به کشور برسد و نزدیکی به جاده ابریشم چای بعد ها دوباره جایگاه خود را پیدا کرد و رواج یافت.

قهوه از چی ساخته میشه ؟

درختچه های قوه انواعی دارد که از همه انواع و گونه های آن میوه قهوه استخراج میشود . دو گونه آن بیشترین کشت را نسبت به بقیه گونه ها دارند که یکی معروف به قهوه عربیکا است و دیگری قهوه کانفورا نام داردقهوه عربیکا بومی ارتفاعات جنوب غربی اتیوپی و فلات بوما در جنوب شرقی سودان و احتمالا کوه مارسابیت در شمال کنیا است و اما قهوه کانفورا که بومی نواحی غربی و مرکزی در پایین صحرای آفریقا از گینه و اوگاندا تا سودان جنوبی است و به ربوستا هم شهرت دارد.

همه انواع قهوه که جز خانواده روناسیان هستند ممکن است تا 5 متر ارتفاع پیدا کنند و جز درختچه های همیشه سبز هستند . برگ های قهوه با شصت سانتیمتر مساحت همیشه به رنگ سبز تیره و براق هستند و گل ها به رنگ سفید بوده و معطر هستند باید بدانید که میوه نارس قهوه رنگ سبزو بعد زرد و در نهایت به رنگ قرمز در می آیند.

بیشتر میوه ها دارای دو دانه قهوه میباشند و فقط ده درصد تک دانه اند که کیفیت بهتری هم دارند عربیکا را هفت ماه و کانفورا را ده ماهه آماده برداشت میشوند و معمولا میوه های برداشت شده را به کمک نور خورشید یا با استفاده از دستگاه های صنعتی خشک میکنند

گونه های قهوه را در زیر برایتان آورده ایم

گونه‌ها

فیلم

واما بهتر است بدانید که بزرگ ترین تولید کننده های قهوه در جهان برزیل اندونزی ویتنام کلمبیا اتیوپی اوگاندا پرو و هند میباشند که در سال 2022 برزیل خودش به تنهایی 29 درصد تولید جهان را به خود اختصاص داد و بعد از آن ویتنام با بیش از 16 درصد تولید قرار دارد . همچنین بیشترین واردات قهوه را آمریکا آلمان ژاپن فرانسه ایتالیا و اسپانیا دارند .

اما بیشترین سرانه مصرف را کشور های دانمارک و فنلاند دارند.

برشت کاری

پس از بدست آوردن محصول دانه سبز قهوه آن را برشت کاری یا بوداده می کنند و به همان صورت میفروشند البته دانه های بدون برشت کاری و به صورت خام یا سبز هم در بازار وجود دارد که باید آن را معمولا از کشاورز خرید . خرید قهوه از کشاورز به صرفه تر است .

ساکارز قهوه با حرارت دیدن به سرعت از بین میرود در طول برشت کار روغن های معطر و اسید ضعیف وباعث تغیر طعم قهوه میشوند یکی از روغن هایی که در دمای 392 درجه فارنهایت شروع به اتساع میکند کاهوول نام دارد که مسئول اصلی و عمده طعم و عطر قهوه برشته شده می باشد

سنت های قهوه نوشی

معمولا کشورهای حوزه خلیج فارس قهوه را تلخ یا با کمی هل میل میکنند . یک بار بعد از ورود مهمان و یک بار قبل از خروج مهمان سرو میشود .

روش های سرو قهوه

سه روش معمول برای سرو قهوه وجود دارد

قهوه ساده : دانه آسیاب شده قهوه را به همراه آب با روش های مختلف نظیر دم کردن و روش چکه ای یا به صورت سرد.

قهوه اسپرسو : دانه قهوه آسیاب شده با غلظت بالا در آب جوش که با فشار بالا از دانه ها میگذرد .

قهوه فوری : پودر قهوه فوری به همراه آب

داروشناسی

قهوه دم کرده فاقد مواد غذایی ضروری است با این حال اسپرسو حاوی مقداری منیزیم ویتامین های گروه ب و نیاسین و حدود دو گرم کافئین در هر صد گرم است .ماده شیمیایی سایکو اکتیو در قهوه یک ماده محرک کاملا شناخته شده است .

تاثیر بر ساعت زیستی

پژوهشگران میگویند که قهوه عصرگاههی سایت زیستی 24 ساعته بدن را به طور کامل به هم ریخته و دوباره از نو راه می اندازد و نوشیدن قهوه سه ساعت قبل از خواب زمان به خواب رفتن را چهل دقیقه به عقب میکشد که کاملا به خاطر کافئین می باشد کافئین توسط روده حذب شده و مستقیما وارد جریان خون میشود و جای ملاتونین را گرفته و اجازه جذب آن را نمی دهد.

منبع : https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D9%87%D9%88%D9%87